Leki na oparzenia, odparzenia

Oparzenia skóry mogą mieć różnorodne przyczyny (słoneczne, chemiczne, termiczne lub elektryczne). Symptomy, takie jak: ból, palenie, bąble lub odciski na skórze, zależą od stopnia oraz typu poparzenia. Pierwsza pomoc obejmuje m.in. schładzanie skóry. Efektywnym sposobem są maści na poparzenia (z panthenolem, alantoiną). Poszczególne zawierają różnorodne typy antybiotyków, jakie przeciwdziałają zakażeniom skóry. Odparzenia tymczasem, są to zmiany skórne wywołane przez współistnienie zbytniego pocenia się z pocieraniem o siebie dwóch warstw skóry czy skóry o ubranie.

Jakie są przyczyny oraz symptomy oparzeń?

Ze względu na przyczynę oparzenia można rozłożyć na: termiczne (powszechnie występujące, w tym oparzenie wrzątkiem), słoneczne, chemiczne oraz elektryczne. Symptomy oparzenia zależą od jego stopnia. Każdy następny znaczy zniszczenie tkanek znajdujących się w głębszych powierzchniach skóry. W etapie pierwszym, jaki obejmuje jedynie naskórek, pojawia się zaczerwienienie, oraz skóra jest sucha i boli przy dotyku. Wyglądają tak najczęściej oparzenia słoneczne. Stopień drugi poparzenia znaczy zniszczenie naskórka oraz części (leżącej pod nim) skóry właściwej. Wtedy pojawiają się odciski z jasnym roztworem, skóra staje się zaczerwieniona oraz wilgotna (stopień II a). Gdy oparzenie to sięgnęło głębszych powierzchni skóry właściwej, przybiera barwę białą, i skóra w tym miejscu nie blednie (stopień II b). Z oparzeniem trzeciego stopnia mamy do czynienia, kiedy prócz skóry zniszczona została również podskórna tkanka tłuszczowa. Przyjmują one barwę jasno- czy ciemnobrązową, są niepodatne na dotyk oraz szorstkie. Oparzenie czwartego stopnia znaczy, iż prócz tkanki podskórnej zniszczeniu uległy także mięśnie, ścięgna lub chociażby kości.

Odparzenia u niemowląt

Odparzenia są powszechnym problemem skórnym u niemowląt, jest to wywołane dużą wrażliwością skóry niemowlaka, jaka ma niezwykle cienki ochronny płaszcz hydrolipidowy. Najpowszechniejszą przyczyną odparzeń u niemowląt jest za rzadkie zmienianie pieluchy, więc do odparzeń najczęściej dochodzi w okolicy pośladków oraz pach. Skóra pod pieluchą staje się wówczas mokra, natomiast amoniak płynący z moczu dziecka doprowadza do tworzenia się odparzeń na jego skórze. Więc niezwykle istotne jest wystarczająco częste zmienianie pieluch u niemowląt i dobra pielęgnacja skóry zwłaszcza narażonej na odparzenia. Po każdej zmianie pieluchy skórę dziecka należy starannie wysuszyć, i potem posmarować tłustym kremem. Wartym polecenia oraz wielokrotnie wykorzystywanym przez młode mamy środkiem jest krem zawierający alantoinę, jaki dba o właściwe działanie bariery lipidowej skóry, dobrze nawadnia i natłuszcza skórę dziecka, zabezpieczając ją tym samym przed odparzeniami.

Odparzenia u dorosłych
Często o odparzeniach mówi się, mając na myśli właśnie kłopoty połączone ze stosowaniem pieluszek u dzieci. Okazuje się jednakże, iż przypadłość ta dotyka jednakowo często osoby dorosłe. Niejednokrotnie kłopot tenże dotyczy osób otyłych oraz z nadwagą, i wielokrotnie także spotykają się z nim osoby systematycznie uprawiające ćwiczenia (np. jeżdżące na rowerze, ćwiczące na siłowni itp.), w ciągu których dochodzi do tarcia o siebie wilgotnych, ciepłych części skóry. Odparzenia mogą dotyczyć każdej okolicy ciała, najpopularniejsze są jednakże w miejscach dobrze nagrzanych oraz takich, jakie szybko stają się zgrzane. Są to szczególnie uda, pachwiny, pachy, stopy, u osób otyłych wielokrotnie dochodzi do odparzeń między fałdami skórnymi, natomiast u otyłych pań wielokrotnie tworzą się one w okolicy pod biustem.

Odparzenia – przyczyny oraz lokalizacja zmian
Szczególnie narażone na odparzenia są osoby otyłe i aktywne fizycznie. W tych grupach nierzadko dochodzi do zjawiska tarcia o siebie dwóch mokrych oraz ciepłych warstw skóry. Odparzenia mogą pojawić się w dowolnym miejscu na ciele, chociaż zwłaszcza wielokrotnie stwierdza się je w okolicach szczególnie wrażliwych na pocenie, więc w pachwinach, na udach, stopach oraz pod pachami. Dodatkowo u osób otyłych do odparzeń wielokrotnie dochodzi między fałdami skórnymi. Dotyczy to również pań z dużymi piersiami, u których odparzenia wielokrotnie tworzą się pod biustem. Podstawowe elementy sprzyjające powstaniu odparzeń to: niewystarczająca higiena intymna, zbytnie pocenie się, reakcja skóry na sztuczne materiały, kosmetyki oraz środki chemiczne. Nie wolno zapominać, iż u niemowląt najpowszechniejszą przyczyną odparzeń jest noszenie pieluchy.

Symptomy odparzeń skóry
W miejscach, w jakich dochodzi do odparzenia, skóra jest czerwona oraz obrzęknięta. Nieraz z odparzonej powierzchni zaczyna się sączyć roztwór surowiczy. Należy pamiętać, iż tego rodzaju zniszczenia skóry są doskonałym podłożem do rozwoju oraz wnikania bakterii i grzybów. Więc odparzenia wiążą się nie tylko bólem oraz dyskomfortem, lecz także zagrożeniem zakażenia oraz ran.

Oparzenia – pierwsza pomoc
Niezależnie od typu oparzenia ważna reguła pierwszej pomocy jest zawsze taka sama: należy jak najszybciej schłodzić oparzone miejsce, najlepiej pod zimną bieżącą wodą. W oparzeniach lekkich (I czy II stopnia) nieprzekraczających 10% powierzchni ciała oparzone miejsce trzymamy pod strumieniem chłodnej wody przez minimum 10-15 minut (I stopień) czy 30 minut (II stopień poparzenia). Osobie oparzonej należy niezwłocznie zdjąć biżuterię, i jeśli obszar ciała zdążył już napuchnąć, rozciąć pierścionki oraz bransolety, żeby nie doszło do martwicy tkanek. Nie można również przekłuwać powstających pęcherzy. Przy poparzeniach ciężkich (III stopnia) sparzone miejsce schładzamy wodą tylko przez parę minut, aby nie wprowadzić pacjenta w stan hipotermii (oziębienia). Nie można także zanurzać poparzonej osoby w pojemniku z wodą ani okładać śniegiem lub lodem. Pacjenci wielokrotnie pytają, czy przy opatrywaniu oparzeń wolno stosować spirytusu czy czystej wódki. Można, lecz jedynie w przypadku oparzeń I stopnia, gdy przy niewielkiej powierzchni poparzenia przyłożenie wacika zwilżonego spirytusem oraz pozostawienie go na parę minut da poczucie chłodu oraz zadziała dezynfekująco i przeciwbólowo. Tymczasem gdy rana jest większa czy otwarta, natomiast pęcherze pęknięte, zabieg taki nie leczy, jedynie drażni tkanki oraz sprawia kolejny dyskomfort. Na oparzenia nie stosujemy również barwników (gencjana, zieleń brylantowa czy błękit metylenowy) i nie smarujemy chorego miejsca tłuszczem, mydłem ani białkiem kurzym (zagrożenie zakażenia rany). Jeśli oparzeniu uległa twarz i/lub szyja, chorego opieramy na poduszkach oraz obserwujemy, czy nie ma problemów z oddychaniem. Każdy pacjent (zwłaszcza mający duże poparzenia) winien spożywać ogromną ilość ciepłych napojów, np. herbatkę, mleko, delikatnie osoloną wodę czy napoje owocowe. Osoba udzielająca pierwszej pomocy w wypadku poparzeń, winna zabezpieczać tkanki przed zabrudzeniem oraz zapobiegać powiększeniu się martwicy. Ogromnym błędem (wielokrotnie popełnianym) jest stosowanie na poparzoną powierzchnię wszystkiego typu maści czy płynów, np. maści tranowej, oleju oraz białka kurzego. Mogą one później doprowadzać do powstawania rany oparzeniowej. Dodatkowo nie na należy także zrywać czy przebijać pęcherzy, ponieważ zwiększa to zagrożenie zarażenia oraz obnaża zniszczoną warstwę skóry. Uniesiony płynem naskórek jest niezwykle dobrym opatrunkiem biologicznym. To jak będzie przebiegać choroba oparzeniowa zależy w znacznym stopniu od sposobu udzielania pierwszej pomocy. Odpowiednio udzielona natychmiastowa pomoc bezpośrednio po oparzeniu polega na wychłodzeniu oparzonej okolicy chłodną wodą, najlepiej przez umieszczenie pod strumieniem chłodnej (o temp. ok. 20°C) wody czy w wannie, natomiast gdy to niewykonalne, przez pokrywanie powierzchni oparzonej okładami zwilżonymi wodą. Mechanizm oziębiania chorego, zaczęty chociażby do godziny od oparzenia oddziałuje przeciwobrzękowo oraz przeciwbólowo, lecz również zmniejsza głębokość poparzenia. Tego typu oddziaływanie wykonywa się, aż do ustąpienia bólu, jest to zwykle 20–30 minut. Tenże łatwy sposób, jakiego efektywność potwierdzają wyniki wielu badań doświadczalnych, winien odnaleźć w praktyce powszechne wykorzystanie. Gdy nie występują niepokojące objawy, jak np. podwyższona temperatura ciała, ból w okolicy rany itp., założony opatrunek pozostawiamy na blisko tydzień. Zwykle w tym czasie rana oparzeniowa goi się czy jest już prawie zagojona. U osób z poparzeniami szyi czy twarzy zazwyczaj rezygnuje się z opatrunku oraz wykorzystuje tzw. metodę otwartą. Zbliżone działania podejmuje się w niezwykle dużych poparzeniach tułowia w leczeniu szpitalnym; sprowadzają się one tylko do jałowej bielizny pościelowej. Poparzony leży wtedy pod specjalistycznym przykryciem, jakie dostarcza ciepło.

Oparzenia - co pomoże
Jeśli oparzenie jest lekkie (I stopień i część oparzeń II stopnia), nie musimy wzywać specjalisty, ale możemy wykorzystać środki dostępne w domowej apteczce. Oparzenia I stopnia leczymy bez opatrunku czy nakładamy tylko kompres jałowy. Można skorzystać Termcool, żel w sprayu ochładzającego poparzenia, czy Panthenolu w aerozolu. Środki podajemy z odległości 15 cm. Działają one chłodząco, przeciwbólowo i pobudzają odnowę skóry. Możemy także użyć woreczków żelowych ColdHot Pack czy opatrunków hydrożelowych Water Jel, jakie nie przyklejają się do ran. Ze środków ziołowych efektywny jest Alliogel i żel aloesowy FlosLek, jednakże tenże drugi nie może być wykorzystywany w poparzeniach II oraz III stopnia, gdyż blokuje wtedy mechanizm gojenia rany. Przydatny wykaże się także krem z hydrokortyzonem w małej dawce i środki znieczulające (dzieciom należy podać syrop z paracetamolem). Leki na oparzenia i odparzenia oraz środki przydatne podczas udzielania pierwszej pomocy przy poparzeniach I stopnia:
1. Dexpanthenol 5% w postaci pianki
2. Żelowe kompresy wielorazowego użytku
3. Maść na poparzenia
4. Schładzający żel na poparzenia
5. Syrop z paracetamolem dla dzieci oraz niemowląt
Pamiętaj, aby przed zastosowaniem leku lub podaniem go dziecku, skonsultować się z lekarzem czy farmaceutą. W trudniejszych wypadkach należy zasięgnąć rady lekarza, jaki stworzy opatrunek z solą srebrową sulfadiazyny czy sulfatiazolu (odpowiednio Dermazin czy Argosulfan), czy także z bacytracyną (Scaldex). Jeśli po poparzeniu II stopnia na rękach, twarzy czy narządach płciowych pojawią się bąble o wielkości większej aniżeli 2,5 cm, musimy obowiązkowo skorzystać z pomocy medycznej. Po wygojeniu sparzonych miejsc, skóra jest sucha oraz swędząca, więc pokrywamy ją wazeliną czy kremem nawilżającym. Można również podać środki przeciwhistaminowe obniżające świąd. Licznym powikłaniem oparzeń II oraz III stopnia są blizny, jakie należy regularnie przez parę miesięcy smarować specjalnymi maściami czy kremami. Wybór jest dosyć duży:
1. Cepan
2. Dermatix
3. Contractubex
4. No-Scar
Pozostałe dostępne w aptekach maści to Tointex, Fibrolan, czy Colagen. Leczenie oparzeń obejmuje w decydującej mierze zwalczanie zakażenia, dostarczanie krwi oraz białka i pokrywanie powierzchni sparzonych odpowiednimi przeszczepami skóry. Analogicznie jak w zranieniach, także w poparzeniach niezbędna ochrona przeciwtężcowa. Zapobiegawczo wstrzykuje się surowicę przeciwtężcową, natomiast u osób szczepionych dawki przypominającej – anatoksyny.

Maść na oparzenia – panthenol, alantoina lub antybiotyk?
Najczęstszymi elementami środków wykorzystywanych w powierzchownych oparzeniach są D-pantenol (pantenol) oraz alantoina. Mogą być one bezpiecznie wykorzystywane na oparzenia u dzieci, i chociażby niemowląt. Substancje te pobudzają odnowę zniszczonego naskórka. W aptece odnajdziemy także środek w formie panthenol pianki, jakiej aplikacja zapewnia efekt schładzania skóry, co również jest pomocne w uśmierzaniu dolegliwości. Czym smarować oparzenia? Formy, w jakich dostępne są powyższe substancje, to prócz pianki maści oraz kremy. Maść jest właściwszym wyborem w wypadku bardziej zaostrzonych dolegliwości, gdyż dłużej utrzymuje się na skórze, dzięki zachowaniu tłustego filmu. Zapewnia to znaczniejsze przyswajanie substancji czynnych do naskórka. Krem na oparzenia wchłania się szybciej aniżeli maść oraz jest dedykowany do pielęgnacji delikatniejszych zniszczeń naskórka. Maści na oparzenia bez recepty mogą zawierać także antybiotyki. Poszczególne z nich (dostępne w aptekach) mają w składzie aż trzy ich typy, jakie uzupełniają własne działanie, przeciwdziałając zakażeniom. W wypadku powierzchownych oparzeń, w jakich nie doszło do przerwania ciągłości skóry, ich wykorzystywanie nie jest potrzebne. Gdy jednakże po oparzeniu pojawiła się rana, maść taką stosuje się na wyczyszczoną skórę dookoła niej – nigdy bezpośrednio na nią.

Domowe sposoby na oparzenia
Leczenie oparzeń powierzchownych nie wymaga stosowania profesjonalnych opatrunków – w tym wypadku starczy wykorzystać zwykły, jałowy. Należałoby jednakże rozważyć wykorzystanie tych hydrożelowych (np. w formie plastrów na oparzenia), jakie chłodzą oraz nawilżają suchą skórę, i zatem uśmierzają dyskomfort, ból oraz pobudzają gojenie. Bandaże takie potrzebują zabezpieczenia opatrunkiem wtórnym. W wypadku poważniejszych oparzeń mogą być potrzebne opatrunki ze środkami bakteriobójczymi, jak srebro koloidalne lub chlorheksydyna, czy impregnowane – np. miodem Manuka lub parafiną. W doborze właściwego pomoże lekarz, pielęgniarka czy farmaceuta. Należałoby jednakże zapamiętać, iż w wypadku zmiany impregnowanych opatrunków na poparzenia nie wolno odrywać ich na siłę, gdy przywarły do rany. Kiedy dojdzie do takiej sytuacji, należy je nawilżyć płynem soli fizjologicznej, co ułatwi bezbolesne jego usunięcie.

Oparzenia - przeciwdziałanie
Najczęściej oparzeniom ulegają małe dzieci do 3. roku życia, jakie nie wiedzą z jakim ryzykiem się to wiąże. Wszystkie zakazy okazują się zawodne, kiedy w grę wchodzi ciekawość oraz brak doświadczenia dziecka. Do poparzeń niezwykle wielokrotnie dochodzi podczas, np. gotowania, więc wszystkie czajniki lub garnki z gotującą się wodą należy dokładnie zabezpieczyć przed dziećmi.

Leczenie odparzeń
Gdy nie udało się zapobiec odparzeniu, należy zapewnić zniszczonej skórze świeży dostęp powietrza (np. nosić przewiewne stroje). Zmienione miejsca na skórze należy przemyć środkami powierzchniowo nieczynnymi, żeby nie wywoływać kolejnego podrażnienia (np. solą fizjologiczną). Na wyczyszczoną oraz wysuszoną ranę należy zastosować środki, jakie zmniejszą dyskomfort, zapobiegną nadkażeniu bakteryjnemu lub grzybiczemu, i również przyspieszą gojenie się rany. Należałoby zatem mieć w swojej domowej apteczce maść czy zasypkę zawierającą alantoinę – substancję, jaka zmniejsza dolegliwości bólowe, działa przeciwzapalnie, i dzięki właściwościom odżywczym pobudza mechanizm gojenia się rany.

Przeciwdziałanie odparzeniom
Przede wszystkim musimy zminimalizować poziom tarcia skóry o skórę czy skóry o ubranie. Najlepiej aby było, jeśli skóra pozostawała sucha, można użyć talku w miejscach, jakie najszybciej się pocą, jednakże rozwiązanie to nie zawsze zapewnia pożądane rezultaty, ponieważ w miarę upływu czasu talk nabiera wilgotności oraz nie spełnia własnej roli. Osoby narażone na odparzenia powstałe w trakcie ćwiczeń fizycznych powinny nakładać specjalistyczną odzież sportową, jaka jest przewiewna oraz szybko odprowadza wodę, obecnie w sklepach sportowych jest niezwykle szeroki asortyment takich ubrań zrobionych ze specjalistycznych syntetycznych materiałów. Należałoby także, żeby osoby otyłe postarały się zrzucić choć część nadprogramowych kilogramów. Następnym sposobem pozwalającym zapobiec odparzeniom jest stosowanie w miejscach wyjątkowo narażonych na podrażnienia skóry maści czy kremów natłuszczających celem zminimalizowania tarcia.

 

 
Artykuł ma charakter informacyjny. Pamiętaj, aby diagnozę i leczenie tego problemu zdrowotnego skonsultować z lekarzem.
Źródła:
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/dermatologia/odparzenia-skory-jak-sobie-z-nimi-radzic-i-im-zapobiegac-aa-cigG-iZaD-Z1vC.html
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/urazy-wypadki/oparzenia-leczenie-oparzen-domowymi-sposobami-pierwsza-pomoc-aa-rRfx-osLe-72Et.html
https://www.recepta.pl/artykuly/masc-na-oparzenia-co-na-oparzenia-domowe-sposoby-i-leki
https://zdrowie.tvn.pl/a/odparzenia-u-niemowlat-dzieci-i-doroslych-leczenie-i-profilaktyka